Estetik ameliyatlar kimi zaman tamamen estetik kaygılarla yani daha güzel bir dış görünüme sahip olma isteğiyle kimi zaman ise vücut fonksiyonlarının tam olarak yerine getirilmesi, hastanın sağlığına kavuşması amacıyla yapılabilmektedir. Yazımızın konusunu da oluşturan tazminat talebi için öncelikle ameliyatın hangi amaçla yapıldığını tespit etmek gerekmektedir. Söz konusu ameliyat sağlık kaygılarıyla yapılmışsa doktor ile hasta arasında bir vekalet sözleşmesi söz konusu olacak ancak ameliyat tamamen estetik kaygılarla yapıldıysa taraflar arasında bir eser sözleşmesinin varlığından söz edilecektir.

Taraflar arasındaki sözleşmenin türünü belirlemek şu bakımdan önemlidir: öncelikle ve en önemli nokta olarak vekalet sözleşmelerinde bir sonuç taahhüdü söz konusu değilken eser sözleşmelerinde sözleşmesel olarak borç altına giren eseri ortaya çıkaracak taraf bir sonuç taahhüdü altına girmiş olup sözleşmesel edimi kapsamında ortaya çıkacak son şekli vadetmektedir.

Doktorun tedavi amacının ikinci planda olduğu hastanın dış görünüşünde güzelleştirmenin esas amaç olduğu sözleşmede eser sözleşmesi hükümleri uygulanacak bu kapsamda tazminat talep edilebilecektir. Yukarıda açıkladığmız şekilde eser sözleşmesi hükümlerine göre sözleşmenin tarafı olan doktor ameliyat sonucu ortaya çıkacak sonucu baştan taahhüt etmektedir. Bu nedenle ameliyat sonrası başta istenen sonucun elde edilememesi durumunda doktorun tazminat sorumluluğu ortaya çıkmaktadır. Ancak bu noktada istenilen sonucun elde edilememesi doktorun kusurlu fiili nedeniyle orta çıkmış olmalıdır. Yani doktorun kusurlu bir fiili olmalı ve ortaya çıkan istenmeyen sonuç ile bu fiil arasında bir illiyet bağı bulunmalıdır.

Yüklenicinin yani mevcut yazımız özelinde doktorun işi, işsahibinin yani hastanın haklı menfaatlerini gözeterek özenle yapma zorunluluğu vardır. Yine mevzuat uyarınca doktor, basiretli bir doktorun göstermesi gereken mesleki ve teknik kurallara uygun şekilde sözleşmesel borcunu yani olayımızda estetik operasyonu yerine getirmelidir. Mevcut yazımız özelinde doktorun Tababet ve Şubatatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun hükümlerine uygun olarak hastaya karşı ameliyat öncesi ve sonrası ile ilgili aydınlatma yükümlülüklerini de yerine getirmiş olması gerekmektedir. Doktor görevi bizzat ifa etmeli sadakat ve özen borcunu aykırı davranışlar sergilememelidir. Bu hususta doktorun hesap verme ve tıbbi uygulama kayıtlarını da eksiksiz şekilde tutma borçlarına da uyması gerekmektedir. Burada bahsedilen hususların herhangi birisine aykırılık teşkil ederek yapılan borç ifası sonucunda doktorun tazminat yükümlülüğü söz konusu olabilmektedir.

Hastanın, doktorun sözleşmesel borcuna aykırı hareketleri nedeniyle maddi ve manevi tazminat talepleri ortaya çıkabilir. Maddi tazminat kapsamında talep edilebilecek kalemler söz konusu sözleşme nedeniyle hastanın uğradığı maddi zararları kapsamaktadır. Maddi zararlar şu şekilde sayılabilir: estetik ameliyatın hatalı sonucunun düzeltilmesi için yapılan tedavi, ameliyat giderleri, doktorun kusurlu fiili nedeniyle hastanın uğradığı kazanç kaybı ve ekonomik geleceğinin sarsılmasından doğan zararlar. Ancak maddi tazminat bakımından talep edilen zarar kalemlerinin ortaya çıktığının ispatı önem taşımaktadır.

Bunun dışında manevi tazminat da talep edilebilecektir. Özellikle zaten estetik kaygılarla yapılan bu tip sözleşmelerde hastanın esas talep ettiği fayda estetik bir iyileşme ile ruhsal ve psikolojik bir faydadır. Bu nedenle doktorun kusurlu fiili nedeniyle sözleşmeden beklediği faydayı alamayan hastada manevi bir zararın ortaya çıktığı sabit olup manevi tazminat da talep edilebilecektir.

Yalnızca tedavi amacı güden tedaviler bakımından ise kusurluluk değerlendirmesi için baz alınan kriterler farklılık göstermektedir. Hukuki nitelik olarak vekalet sözleşmesi olarak kabul edilecek bu sözleşmeler bakımından uygulanacak hükümler farklı olup başka bir yazımızın konusunu oluşturmaktadır.